Het effect van adaptief leren op leerresultaten en motivatie van leerlingen in het primair onderwijs
Binnen de onderwijswerkplaats ‘Samen de Regie!’ is onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van onderzoekend vermogen van leerkrachten en de rol van de schoolleider daarin. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een ‘Kwaliteitskaart Faciliteren van onderzoekend vermogen op school’, geschreven voor schoolleiders die op zoek zijn naar manieren om het onderzoekend vermogen van hun team te vergroten.
Als schoolleider moet je het goede voorbeeld geven als het gaat om de ontwikkeling van onderzoekend vermogen. Als er dingen spelen in de school, ga je kijken naar wat precies de vraag is en hoe je daar als school mee aan de slag zou kunnen gaan. Je maakt daarin keuzes: wat is er nodig en hoe brengen we dat in? Je bent bezig met de vernieuwingen uitzetten binnen de school en vervolgens deze te borgen in beleid.
Doel
Van leerkrachten wordt verwacht dat zij een leven lang leren en continue de onderwijskwaliteit blijven verbeteren als respons op de voortdurende ontwikkelingen. Zowel in de eigen klas als in de school. Onderzoeksmatig werken, of “evidence-informed” handelen kan een middel zijn om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Leerkrachten verbeteren en verrijken dan hun eigen handelen in de praktijk zowel op basis van hun eigen ervaringen en literatuur als op basis van bestaand onderzoek of uitkomsten van onderzoek dat ze zelf hebben uitgevoerd.
Onderzoeksvraag
Welke leerervaringen hebben leerkrachten opgedaan met betrekking tot evidence-informed werken en op welke manieren vertaalt zich dit tot een onderzoekscultuur in de school?
- Welke onderzoekscompetenties hebben leerkrachten en schoolleiding nodig om evidence-informed te werken?
- Welke leerervaringen hebben leerkrachten opgedaan m.b.t. evidence informed werken?
- Op welke manieren draagt dit bij aan een onderzoekscultuur/onderwijsinnovatie binnen de school?
Methode
Allereerst is op basis van literatuur en ‘best practice’ interviews met een schoolleider en leden van een werkgroep een lijst met kennis, vaardigheden en houdingsaspecten (competenties) samengesteld die tezamen het onderzoekend vermogen behelzen. Dit is vervolgens vertaald in items voor een leerkrachtinterview. Tijdens interviews met leerkrachten uit het project hebben we gevraagd naar hun associaties met de competenties en tevens naar hun leerervaringen in het project ‘Samen de Regie!’. Daarnaast zijn schoolleiders bevraagd over hun rol in het faciliteren van leerkrachten.
Resultaten
Uit de interviews met de leerkrachten kwam naar voren dat alle leerkrachten die deelnamen aan WOO ‘Samen de Regie!’ een onderzoekende houding hebben en reflectief naar hun eigen praktijk kijken. Echter merkten we ook dat leerkrachten het soms lastig vonden hun leerervaringen met betrekking tot onderzoekscompetenties te verwoorden. Uit de interviews met schoolleiders kwam naar voren dat schoolleiders vaak een idee hebben over de aard van hun rol in het begeleiden en faciliteren van onderzoeksmatig werken. Maar hoe dit er daadwerkelijk uit moet zien in de praktijk kwam uit de gesprekken weinig naar voren. Daarom is een ‘kwaliteitskaart faciliteren van onderzoekend vermogen in de school’ ontwikkeld om schoolleiders en leerkrachten te ondersteunen.
Tips en advies
De schoolleider heeft een belangrijke, maar complexe en veelzijdige rol als het gaat om het organiseren van onderzoeksmatig werken in de school. Als schoolleider kan je op de volgende elementen inzetten om een onderzoekscultuur te faciliteren:
- Besteed tijd aan het formuleren van een collectieve, inhoudelijke ambitie ten aanzien van de kwaliteit van het onderwijs dat jullie als school willen bieden en de rol van onderzoeksmatig werken daaring
- Werk op een cyclische manier aan onderwijsvernieuwing. Zo raken vernieuwen, onderzoeken en ontwikkelen met elkaar verbonden.
- Zet in op het versterken van het eigen onderzoekend vermogen en dat van de leerkrachten die hier ambitie in tonen.
Hoe nu verder?
Het onderzoek heeft geresulteerd in de kwaliteitskaart faciliteren van onderzoekend vermogen in de school, geschreven voor schoolleiders die op zoek zijn naar manieren om het onderzoekend vermogen in hun team te vergroten. We beschrijven handvatten om te werken aan een onderzoekscultuur in de school en delen een stappenplan met onder andere een ‘competentiescan’ en prikkelende vragen die je als schoolleider kunt stellen om leerkrachten te ondersteunen in hun ontwikkeling op het gebied van onderzoekend vermogen.