Wat is ‘WOO Samen de Regie!’?
WOO is de afkorting voor Werkplaats Onderwijsonderzoek. Er bestaan inmiddels in Nederland verschillende
werkplaatsen onderwijsonderzoek. Kenmerkend voor het werken in onderwijswerkplaatsen is dat leraren van basisscholen, pabostudenten en onderzoekers van de hogeschool en Universiteit samen werken aan een onderwijsvraagstuk dat speelt op de eigen basisschool. Wat aan deze werkplaats (WOO Samen de Regie!) bijzonder is, is dat het zich richt op het thema gepersonaliseerd leren. We doen onderzoek naar vragen met betrekking tot de inzet van ICT in relatie tot zelfregulatie door leerlingen en het vormgeven van een coachende rol bij de leraar. Dit gebeurt op een manier die bij de school past, zoveel mogelijk aansluitend bij wat leerkrachten al doen in hun dagelijks werk.
Voor wie precies?
WOO Samen de regie! speelt zich nu af op vijf basisscholen van de besturen Onderwijsgroep Amstelland, De Vier Windstreken, en LOGOS. Op iedere school neemt één of nemen meerdere leerkrachten plaats in het schoolgebonden onderzoeksteam, samen met een onderzoeker van de Marnix Academie of de Universiteit Utrecht, en één of twee pabo-studenten van de Marnix Academie. Eén van de leerkrachten is de trekker van het project op de eigen school (de ‘broker’). Deze broker fungeert als bruggenbouwer tussen de ‘wereld van het onderzoek’ en ‘de wereld van de school’.
Wat is het doel van WOO Samen de Regie?
Deze onderwijswerkplaats heeft een tweeledig doel: a. verdieping van kennis van en ervaring met het werken in een onderwijswerkplaats; b. kennis van en ervaring met het vormgeven van gepersonaliseerd leren en de inzet van ICT hierbij op de basisschool.
Alle schoolgebonden onderzoeksteams werken met dezelfde definitie van gepersonaliseerd leren, die is gebaseerd op onderzoek van Lockhorst, Kieft, Admiraal en Kester naar leraar- en leerlinggestuurd leren in Nederland (2018).
Gepersonaliseerd leren is leren waarbij tegemoet gekomen wordt aan de individuele verschillen tussen leerlingen en waarbij de leraar en de leerling samen de regie hebben. Het doet een beroep op het zelfregulerend vermogen van leerlingen en vraagt een coachende rol van de leerkracht.
Samenwerking binnen de werkplaats
In de schoolgebonden onderzoeksteams wordt met inbreng van de eigen expertise en op basis van gelijkwaardigheid samen het onderzoek voorbereid en uitgevoerd. De teams bedenken zelf welke praktijkvraag ze willen omzetten naar een onderzoekbare onderwijsvraag en hoe ze dit willen onderzoeken (bijv: gebruiken we interviews, observaties, of vragenlijsten?).
Ieder jaar zijn er vijf schooloverstijgende werkplaatsbijeenkomsten, die worden gefaciliteerd door de werkgroep Samen de Regie!. In de bijeenkomsten is er ruimte voor het geven en ontvangen van feedback en daar waar mogelijk worden vormen van samenwerking tussen de verschillende schoolgebonden onderzoeksteams gezocht en gefaciliteerd. In de werkplaatsbijeenkomsten vindt ook professionalisering plaats. Het gaat dan bijvoorbeeld om het uitbreiden van onderzoeksvaardigheden, maar ook om het verbreden en verdiepen van inhoudelijke en technologische kennis. Tot slot worden in deze bijeenkomsten de onderzoeksvragen en -plannen van de afzonderlijke scholen geijkt aan de doelen van de werkplaats, het schooloverstijgend onderzoek en wordt er gekeken naar kennisdeling binnen congressen of conferenties.
WOO Samen de Regie!: tijdpad
In het eerste schooljaar (2019-2020) is er gewerkt aan het omzetten van een praktijkvraag naar een onderzoekbare vraag en hebben de teams gewerkt aan hun onderzoeksplannen. Aan het eind van het schooljaar hebben ze deze gepresenteerd. In schooljaar 2020-2021 wordt het onderzoek uitgevoerd: scholen gaan aan de slag met de dataverzameling.In schooljaar 2021-2022 gaat men verder met dit proces, en wordt er tevens gewerkt aan een rapportage van de resultaten.
Hoe worden de leden van de schoolgebonden onderzoeksteams gefaciliteerd?
Onderzoekers en leerkrachten worden betaald vanuit het partnerschap van de Marnix Academie. Er is voor twee leerkrachten per school gezamenlijk ongeveer een halve dag per week beschikbaar om aan het onderzoek te besteden. De onderzoeker van de Universiteit of hogeschool krijgt daarnaast ongeveer een dag per maand om deze leerkrachten te begeleiden. Studenten werken mee aan het onderzoek als deel van hun opleiding.
Kennisdeling
Kennisdeling tussen de schoolgebonden onderzoeksteams vindt gedurende het hele project plaats tijdens de werkplaatsbijeenkomsten. Daarnaast presenteren leerkrachten hun onderzoeksresultaten zowel in 2021 als in 2022 op landelijke conferenties (bijvoorbeeld het Over de Brug programma van de ORD).
Hoe weten we of het werkt?
Tijdens het tweede jaar (2020-2021) wordt er een schooloverstijgend onderzoek gestart waarin we focussen op de vraag hoe leerkrachten het aannemen van een meer coachende rol ervaren en wat ze nodig hebben om zich hier verder in te ontwikkelen, zowel in de klas als binnen de school als geheel. Ons doel is om een leidraad te ontwikkelen die hen helpt om gepersonaliseerd leren in de klas én in de school in te bedden op een duurzame en flexibele wijze.
Contact: Ton Bavinck (ton.bavinck@stichting-logos.nl)
