Gepersonaliseerd leren en de rol van ICT
Aanvankelijk waren de leerkrachtenteams op de Juliana en Regenboog nog niet bezig met gepersonaliseerd leren. Na een training waarin handvatten werden gegeven over hoe je gepersonaliseerd leren in praktijk kan brengen en welke rol ICT hierbij kan hebben, kwam er verandering in het team en ontstond er enthousiasme.
‘Door een breed gedragen visie als team op ‘eigenaarschap van het leren’ geef je gepersonaliseerd leren en de rol van ICT geleidelijk handen en voeten in de praktijk.’
Doel
In onze huidige maatschappij met snelle ontwikkelingen op het gebied van kennisverwerving en ICT is er steeds meer aandacht voor gepersonaliseerd leren. Voor leerlingen wordt het steeds belangrijker dat ze leren te reflecteren op hun eigen leerproces en zelf op zoek kunnen gaan naar de gewenste kennis of ondersteuning. Door leren te personaliseren worden leerlingen meer eigenaar van hun eigen leerproces. Dit onderzoek is uitgevoerd op CBS Juliana en CBS Regenboog van stichting LOGOS. Deze scholen willen zich graag ontwikkelen op het gebied van gepersonaliseerd leren en ICT. Doel van het onderzoek is meer inzicht te krijgen in de vaardigheden van de leerkrachten in de onder-, midden- en bovenbouw betreffende ICT en gepersonaliseerd leren op CBS Juliana en CBS Regenboog. Tevens wordt beoogd dat aan de hand van dit inzicht interventies worden ingezet om de vaardigheden van leerkrachten op het gebeid van ICT en gepersonaliseerd leren verder te ontwikkelen.
Onderzoeksvraag
Hoe kunnen we een model creëren dat inzicht biedt in de vaardigheden van leerkrachten en scholen m.b.t. ICT in relatie tot gepersonaliseerd leren met als doel deze vaardigheden verder te ontwikkelen?
- Wat zijn ICT vaardigheden en hoe zijn deze in te delen in basis-, midden- en hogere vaardigheden?
- Wat zijn vaardigheden voor gepersonaliseerd leren en hoe zijn deze in te delen van leerkrachtgestuurd naar leerlinggestuurd?
- In hoeverre hebben gerichte interventies invloed op de ICT vaardigheden en mate waarin leerkrachten gepersonaliseerd werken?
Methode
Het eerste gedeelte van het onderzoek bestond uit het ontwikkelen van een instrument om vaardigheden met betrekking tot ICT en gepersonaliseerd leren inzichtelijk te maken. Hiervoor is een literatuurstudie uitgevoerd waarbij gezocht is naar vaardigheden die beschreven zijn met betrekking tot gepersonaliseerd leren en ICT in verschillende niveaus. De gevonden vaardigheden zijn in een vragenlijst geplaatst. De vragenlijst is getest in 2 fases: in een focusgroep en door zes leerkrachten. Op basis van de feedback uit de focusgroep zijn er enkele aanpassingen gedaan. Vervolgens werd de vragenlijst getest door zes leerkrachten om de inhoudsvaliditeit te controleren.
Op basis van de resultaten uit de vragenlijst zijn verschillende interventies toegepast: invoer nieuwe methodes; trainingsdagen; ICT-café; en nieuwsbrieven. Daarnaast werd er twee keer geobserveerd tijdens de periode van interventies.
In het laatste deel van het onderzoek is de vragenlijst nogmaals ingevuld. Vervolgens is er een vergelijking gemaakt met de beginmeting. Leerkrachten konden in de vragenlijst tevens aangeven of ze zicht ontwikkeld hebben op het gebied van gepersonaliseerd leren en ICT en welke factoren hieraan bijgedragen hebben.
Resultaten
Bij de Juliana is een duidelijke ontwikkeling te zien vooral wat betreft gepersonaliseerd leren. Het verschil tussen de begin- en eindmeting is echter niet significant, dit kan echter mede veroorzaakt zijn door het kleine aantal participanten dat zowel de voor- en nameting uitgevoerd heeft waardoor er maar weinig deelnemers in de test opgenomen waren. Bij de observaties viel op dat er vanuit een visie over gepersonaliseerd leren binnen de school werd gewerkt en dat deze visie op gepersonaliseerd onderwijs duidelijk te zien was. De ontwikkeling lijkt te komen doordat iedereen er ook mee aan de slag is gegaan. Het team heeft een cursus over eigenaarschap bijgewoond. Het team ziet nu ook de meerwaarde in van gepersonaliseerd leren. Dit heeft draagvlak gecreëerd en is medeverantwoordelijk voor de groei. Het team is ook gegroeid in ICT-vaardigheden hoewel hier ook geen sprake is van een significant verschil. Door het thuiswerken heeft het team zich hierin geoefend. Uit de vragenlijsten blijkt dat het team inziet dat ICT gepersonaliseerd leren gemakkelijker kan maken maar dat het niet noodzakelijk is om gepersonaliseerd leren mogelijk te maken.
Bij de Regenboog is wat betreft gepersonaliseerd leren geen vooruitgang te zien. Dit is mogelijk te verklaren door de nieuwe methode die nog niet helemaal goed geïmplementeerd is. Er heeft nog geen training plaatsgevonden om de leerkrachten kennis te laten maken met de mogelijkheden die WIG aanbiedt om gepersonaliseerd leren mogelijk te maken. Daarnaast is er sprake van een teamwisseling qua personeel op De Regenboog. Zo is er ook weinig tijd om focus aan te brengen. De ICT-vaardigheden zijn licht vooruitgegaan. Dit komt doordat leerkrachten op individuele basis meer ervaring hebben opgedaan met ICT tijdens de lockdown. Ook hebben ze zich door de nieuwe methode meer moeten richten op de analyse van leerlingresultaten.
Tips en advies
Op de Juliana zagen we in het begin dat het team niet bezig was met gepersonaliseerd leren en hier ook huiverig voor was. Na een training waarin handvatten gegeven werden over hoe je gepersonaliseerd leren in praktijk kan brengen en welke rol ICT hierbij kan hebben, kwam er verandering in het team en werden mensen enthousiast.
Bij de Regenboog hebben we gezien dat de periode te kort was om tot een verdere ontwikkeling te komen. De Regenboog is goed op weg met het invoeren van methodes die kunnen bijdragen aan gepersonaliseerd leren met behulp van ICT maar het is van belang dat er in het team een visie hierop komt en iedereen hier op een eenduidige manier mee aan de slag kan.
Onze slogan die alles samenvat wat we in dit project hebben geleerd is daarom: ‘Door een breed gedragen visie als team op ‘eigenaarschap van het leren’ geef je gepersonaliseerd leren en de rol van ICT geleidelijk handen en voeten in de praktijk’
Ons advies is te beginnen met het hele team om na te denken over wat je wilt. Leerlinggestuurd onderwijs hoeft geen doel te zijn, maar denk na over hoe de leerlingen eigenaarschap kunnen krijgen in hun eigen leerproces. Zeker bij gepersonaliseerd leren is de visie van belang. ICT-vooruitgang hebben we wel gezien door de lockdown, maar dit betekent niet dat het leren ook meer gepersonaliseerd wordt. Om eigenaarschap in het leren te stimuleren zul je samen de puzzel moeten maken om te werken naar een waardevol geheel als team.