Judith Amels: "Verandering, ontwikkeling en innovatie zijn sleutelwoorden voor teacher leaders"
Onze Master Leren en Innoveren leidt leraren op tot echte teacher leaders. Deze rol wordt op steeds meer scholen vervuld en biedt kansen voor de schoolleider. Maar hoe benut je die kansen? En wat is teacher leadership precies? Collega Judith Amels dook in de theorie, ging in gesprek met oud-student Denice en schreef er een artikel over in het vakblad Basisschoolmanagement.
Wat is teacher leadership?
Teacher leaders zijn leerkrachten die leidinggeven in en buiten de klas. Ze helpen en begeleiden vanuit hun eigen expertise het verbeteren van de onderwijspraktijk en doen dat met een onderzoeksmatige houding. Ze zien mogelijkheden om te vernieuwen, processen anders aan te pakken en te innoveren. Een teacher leader pakt hierin de kartrekkersrol, initieert het onderzoek en neemt verantwoordelijkheid voor de resultaten.
Teacher leadership bestaat uit drie belangrijke aspecten. Ervaring, kennis en begrip van de onderwijspraktijk zijn een eerste vereiste. Om veranderinitiatieven te nemen en om collega’s in veranderprocessen te begeleiden, moeten teacher leaders zelf ervaring hebben met het primaire proces. Het tweede aspect omvat de noodzaak van een visie op onderwijsverbetering van de school. Zonder zo’n visie heeft een teacher leader geen kader. Het derde aspect betreft kennis van veranderaanpakken. Teacher leaders moeten samen met collega’s een veranderaanpak kunnen kiezen die aansluit bij die teamdynamiek. Alleen dan kan een verandering succesvol en duurzaam worden.
Teacher leadership in de praktijk
Denice rondde vorig jaar de Master Leren en Innoveren (MLI) aan de Marnix Academie af. Tijdens deze opleiding leerde ze hoe ze processen kan aansturen, inhoudelijk kan coördineren en dit weet te positioneren binnen haar school. Inmiddels is ze juf van groep 7 én brengt ze haar kennis over teacher leadership in de praktijk op de Doekesschool in Hardenberg. “We wilden onderzoekend werken meer integreren in ons wetenschap- en technologieonderwijs op school. We hebben daar als team al eerder iets mee gedaan, maar dat was toen mislukt. In gesprek met mijn directeur heb ik daarom gezegd dat ik als teacher leader wil experimenteren met het team. En dat het experiment ook mag mislukken. Het gaat erom dat we van elkaar kunnen leren."
Samenwerking met de schoolleider
Teacher leaders hebben tijd en ruimte nodig om initiatieven en verantwoordelijkheid te tonen. Hun schoolleider heeft hierin een belangrijke rol. “Toen ik begon met de MLI, had ik de afspraak met mijn directeur dat ik een aantal dagdelen per jaar tijd kreeg om met mijn opleiding aan de slag te gaan. Al was het ook vaak aftasten tussen mij en mijn schoolleider. Mijn directeur zei steeds: ‘Jij leidt en ik volg. Ik ben benieuwd wat ik van jou kan leren.’ Dat was heel leuk. Maar ondertussen merkte ik dat hij ook dingen in zijn hoofd had over hoe hij iets wilde. In het tweede jaar van de opleiding kreeg ik hierin meer vrijheid en mocht ik veel onderzoeken. Deze ruimte werkte prettig voor mij."
Schoolleiders mogen zich realiseren dat ze niet alles hoeven te weten en dat ze gebruik mogen maken van expertise van anderen in de school. Ze mogen met een andere bril naar hun eigen rol kijken, want ze hebben een voorbeeldrol in het gunnen van leiderschap aan anderen. Denice: “Tijdens de MLI hadden we een paar bijeenkomsten samen met onze schoolleider. Zo ontstonden er gesprekken over de aanleiding voor een innovatie. Ik merkte dat mijn directeur mij daardoor steeds meer vertrouwen kon geven. En ontstond er samenwerking tussen ons. Hij zei wel eens dat hij merkte dat ik met een frisse blik kijk en goed kan vertellen wat en waarom ik iets wil. Dat mijn manier anders is dan die van hem, en dat hij daar van leert."
Andere belangen
“Als schoolleider heb je een ander belang dan als teacher leader”, vertelt Denice. “En ook een andere verantwoordelijkheid. Mijn directeur vindt voortgang belangrijk. Als teacher leader vind ik het belangrijk om zo veel mogelijk teamleden mee te krijgen in de verandering. Dus daar besteed ik tijd en moeite aan. Door mijn opleiding weet ik meer van zulke processen en ook hoe mijn directeur daarnaar kijkt. En dat vind ik de kracht van het hebben van een teacher leader in je school: Je vult elkaar echt aan."
