Blog | Mediawijsheid op de pabo en in de basisschool

Mijn dochter van elf jaar vertelde me dat haar Rabobankpasje vervangen moet worden. Ze heeft geen Rabobankrekening... Zoekende naar het berichtje in haar telefoon zag ik welke SMS'jes ze had gekregen:

Het belang van mediawijsheid

Niet alleen mijn dochter krijgt ongewenste berichten op haar telefoon. In de huidige samenleving doen we steeds meer digitaal. We regelen onze bankzaken, banen, verzekeringen, contacten, vakanties, spullen, woningen en we leren en ontwikkelen ons.  Hoe zorgen we ervoor dat iedereen mee kan gaan in de digitale ontwikkelingen? En vooral ook: dit veilig kan doen? Het is een misvatting is dat kinderen vanzelf leren hoe ze met technologie moeten omgaan. Het is ook een misvatting dat ouders mediapedagogiek op zich nemen: slechts 1 op de 5 ouders begeleiden actief hun kind bij mediagebruik.

Componenten van mediawijsheid

Mediawijsheid is onderdeel van digitale geletterdheid. Mediawijs zijn omvat het veilig en slim inzetten van alle beschikbare media om de eigen kwaliteit van leven te vergroten én ervoor te zorgen dat je optimaal kunt deelnemen aan de wereld om je heen. Dat heeft te maken met je weg kunnen vinden in de digitale samenleving, met het waarborgen van je online veiligheid, het kritisch zijn naar media-uitingen, met het toepassen van sociale skills online en met het gebruik van media om jezelf te kunnen ontplooien.

Kansen, maar ook gevaren

Het internet biedt mooie mogelijkheden voor het leven, leren, werken, sociale verbindingen en creativiteit die we de kinderen moeten leren. Daarnaast biedt het ook gevaren. Denk aan blootstelling aan ongeschikte content, cyberpesten, oplichting, (game)verslaving, grooming, negatieve effecten op het zelfbeeld enzovoort. Het internet wordt al door heel jonge kinderen gebruikt: vanaf drie jaar zitten kinderen zelfstandig op Youtube, vanaf zes jaar op TikTok, vanaf elf jaar op Instagram. Gewelddadige series als Squid Game en (16+) games als Fortnight zijn bij de middenbouw al populair.

Een oproep aan het onderwijs

Mijn oproep aan het onderwijs is om les te geven in en over mediawijsheid, op de pabo’s en studenten in de scholen. We moeten kinderen leren van jongs af aan bewuste keuzes te maken, gevaren te herkennen én kansen te benutten. Op de Marnix Academie kun je als docent met of zonder je klas daarvoor terecht in het ICT Lab: een plek waar we kunnen meedenken met je onderwijs, jou en je studenten kunnen begeleiden in je ontwikkeling op het gebied van ICT, workshops geven aan je klas, schoolklassen uitnodigen zodat je studenten met leerlingen dmv co-teaching aan de slag laat gaan met leertechnologie enzovoort”.

Tips van Suzan  

• Verdiep je samen met studenten in de digitale leefwereld van kinderen op de basisschool. Wat doen ze op internet? Welke apps gebruiken ze? Zijn deze veilig en wat weten ze daarover? Wat is de toegevoegde waarde voor ze? Welke games spelen ze en hoe vaak? Wat vinden studenten de taak van de leraar als je het hebt over mediawijsheid?
• Bekijk eens met studenten reacties van lezers op online krantenberichten en breng samen de verschillende perspectieven in kaart. Bijvoorbeeld over de huidige wooncrisis.
• Doe mee aan en wijs studenten op de Week van de Mediawijsheid van 5 t/m 12 november (of laat onderdelen aan bod komen): een serious game waarin leerlingen oefenen met mediawijzer worden. Dit jaar is het thema: ‘Samen sociaal online’.
• Maak gebruik van en laat studenten zich verdiepen in de gratis en kwalitatieve lessen van het Nationaal Media Paspoort, de Lessen van kanaal Stichting FutureNL - LessonUp,  de Digidoeners voor Pabodocenten en de medialessen van Online masters.
• Voor de A2020 ontwikkelteams: gebruik bij het ontwikkelen de onderlegger ICT & digitale geletterdheid waarin de leerlijn Digitale Geletterdheid & ICT in het nieuwe curriculum weergegeven is.
• Probeer voordat je lesgeeft eens te bedenken hoe je mediawijsheid kunt toepassen in die les. Het hoeft niet altijd op een serieuze manier. Bijvoorbeeld: Wat zou de ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget op Instagram hebben gepost als er in zijn tijd al Instagram was geweest? Welk fake news of overdreven sensationele krantenkoppen had over de les van vandaag gepubliceerd kunnen worden? 

Zie jij ook kansen voor nog beter onderwijs voor ieder kind en voor iedere student en wil je onderzoeken hoe ICT daar een bijdrage aan kan leveren? Stuur je studenten of kom zelf naar een voorlichting van de master Onderwijs & Technologie!