Move I(c)T

CBS Coolsma beschikt over een innovatieve beweegvloer die bewegend leren stimuleert, maar nog onvoldoende wordt benut. In dit praktijkgerichte onderzoek is onderzocht hoe de vloer doelgericht ingezet kan worden binnen de onderbouw. Het resultaat: concrete aanbevelingen voor meer draagvlak, routine en effectiviteit.

Doel

Christelijke basisschool (CBS) Coolsma heeft geïnvesteerd in een innovatieve Springlab beweegvloer om leerlingen spelenderwijs te laten leren door te bewegen. In theorie draagt bewegend leren bij aan een betere concentratie, hogere motivatie en zelfs verbeterde leerprestaties. In de praktijk bleek echter dat de beweegvloer op school weinig werd gebruikt. Dit riep de vraag op: hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze waardevolle onderwijsvoorziening beter wordt ingezet?

Het onderwerp is gekozen omdat het aansluit bij actuele onderwijsthema’s zoals bewegend leren, digitalisering en passend onderwijs. Bovendien biedt het onderzoek de kans om concrete ondersteuning te bieden aan een bestaande onderwijspraktijk.

We willen met dit onderzoek achterhalen hoe de beweegvloer doelgericht, effectief en duurzaam ingezet kan worden binnen de visie en werkwijze van CBS Coolsma. Daarbij is onderzocht wat bewegend leren inhoudt, hoe andere scholen de Springlabvloer gebruiken, wat de visie van CBS Coolsma is, en hoe draagvlak onder het team gecreëerd kan worden. Op basis van interviews, observaties en literatuurstudie zijn praktische aanbevelingen geformuleerd waarmee de school zelfstandig verder kan. Het doel is dat de beweegvloer daadwerkelijk bijdraagt aan betekenisvol leren voor jonge kinderen, en een vaste plek krijgt binnen het onderwijsaanbod.

Bekijk hier een filmpje over de Springlab beweegvloer: 

Onderzoeksvraag

De hoofdvraag waar we ons in dit onderzoek op gericht hebben is: Hoe kan CBS Coolsma de Springlabvloer zo optimaal mogelijk inzetten voor groep 1 t/m 4 en remedial teaching (RT) binnen haar visie op Bewegend leren? 

Het onderzoek heeft zich daarbij gericht op verschillende deelvragen:

1. Wat is bewegend leren en heeft het meerwaarde?               
2. Wat is de Springlabvloer?        
3. Hoe zetten andere scholen de Springlabvloer in?     
4. Welke visie heeft CBS Coolsma op bewegend leren?
5. Hoe creëren we draagvlak en draagkracht om de beweegvloer zo optimaal mogelijk in te zetten?

Methode

Voor dit praktijkgerichte onderzoek is gekozen voor een aanpak die goed aansluit bij de dagelijkse realiteit van CBS Coolsma. De opzet bestaat uit meerdere fasen. Allereerst is er een literatuurstudie uitgevoerd naar de werking en meerwaarde van bewegend leren en een studie naar het gebruik van de Springlabvloer op andere scholen. Vervolgens zijn diverse kwalitatieve en kwantitatieve methoden ingezet om de situatie op CBS Coolsma in kaart te brengen.

De verschillende onderzoeksinstrumenten die in dit onderzoek zijn ingezet:

• Interviews: Er zijn gerichte interviews gehouden met de directeur, de leerkrachtonderzoeker, de RT’er en leerkrachten van de onderbouw van CBS Coolsma. Deze gesprekken gaven inzicht in de huidige visie, knelpunten en verwachtingen rondom de beweegvloer.
• Vragenlijsten: Enquêtes zijn verspreid onder het team van CBS Coolsma om breed draagvlak te peilen en te analyseren welke behoeften en drempels leerkrachten ervaren bij het gebruik van de beweegvloer.
• Observaties: Tijdens verschillende sessies met leerlingen op CBS Coolsma is geobserveerd hoe de beweegvloer daadwerkelijk werd gebruikt. Hierbij is gelet op betrokkenheid, zelfstandigheid en aansluiting bij leerdoelen.
• Vergelijking van gebruiksdata: In samenwerking met Springlab is gekeken naar het daadwerkelijke (data)gebruik van de vloer in verschillende perioden op CBS Coolsma.

Door deze gecombineerde aanpak zijn zowel praktijkervaringen als onderliggende visies en data verzameld. Dit heeft geleid tot concrete aanbevelingen en een breed gedragen advies voor structurele en betekenisvolle inzet van de beweegvloer.

Verwachtingen

Bij aanvang van het onderzoek waren er verschillende verwachtingen over de mogelijke uitkomsten en effecten van het vergroten van het gebruik van de Springlab beweegvloer op CBS Coolsma.

Allereerst werd verwacht dat door de toename in inzicht en begeleiding, het gebruik van de beweegvloer zou toenemen en beter zou aansluiten bij de onderwijsdoelen van CBS Coolsma. Leerkrachten hoopten dat de vloer niet alleen vaker, maar vooral doelgerichter ingezet kon worden, bijvoorbeeld ter ondersteuning van taal- en rekenonderwijs. Daarnaast werd verwacht dat leerlingen meer plezier in leren zouden ervaren door de afwisseling van beweging en instructie, wat hun motivatie en concentratie ten goede zou komen.

Ook was er de verwachting dat het team van CBS Coolsma meer eigenaarschap zou ontwikkelen over het gebruik van de vloer.

Resultaten

Uit het onderzoek blijkt dat de Springlab beweegvloer op CBS Coolsma met goede intenties is aangeschaft, maar in de praktijk onvoldoende en niet doelgericht wordt ingezet. Hoewel leerkrachten positief zijn over bewegend leren, ontbreekt het aan tijd, kennis en routine om de vloer effectief te gebruiken. Een belangrijk knelpunt is het ontbreken van een schoolbrede, expliciete visie op bewegend leren. Hierdoor ontbreekt samenhang in het gebruik en verschilt de inzet van de vloer sterk per leerkracht.

Daarnaast vormt de beperkte aanpasbaarheid van de lessen op de Springlabvloer een obstakel. Leerkrachten kunnen geen eigen spellen of inhoud toevoegen die aansluiten op hun actuele lesdoelen. Hierdoor wordt de vloer eerder gezien als een aanvulling of ‘extraatje’ dan als een volwaardig didactisch middel. Dit belemmert structurele en betekenisvolle integratie in het lesprogramma.

Toch laat het onderzoek ook positieve ontwikkelingen zien. Door het geven van instructies aan leerkrachten en leerlingen, het uitleggen van de leerdoelenwaaier en het inzetten van bovenbouwleerlingen als begeleiders, nam het gebruik en de betrokkenheid toe. Leerkrachten gaven aan zich competenter te voelen en meer mogelijkheden te zien.

Tips en advies

Op basis van de interviews, observaties, interventies en data zijn er zes concrete aanbevelingen geformuleerd:

1. Visievorming - Ontwikkel als team een gedeelde visie op bewegend leren en digitale geletterdheid voor gerichte en effectieve inzet van de beweegvloer.
2. Aanmelden voor de nieuwsbrief van Springlab - Wijs een teamlid aan dat de nieuwsbrief en blog van Springlab volgt en relevante informatie deelt met het team.
3. Beperken van overlast - Plaats een inklapbaar of uittrekbaar scherm om geluidsoverlast en visuele prikkels voor andere leerlingen te verminderen.
4. Bepalen van de ideale situatie - Bespreek als team het gewenste gebruik van de beweegvloer: doelen, frequentie, organisatie en verantwoordelijkheden.
5. Betrekken van meer leerlingen - Betrek ook leerlingen uit groep 7 en 8 bij het gebruik en de begeleiding van de beweegvloer om het voor de leerkrachten makkelijker te maken.
6. Routine en borging - Integreer het gebruik van de beweegvloer in het vaste rooster voor consistent en effectief gebruik.

Zo wordt de vloer niet alleen vaker, maar ook gerichter ingezet – ondanks de beperkingen. Het onderzoek levert daarmee waardevolle inzichten op voor het duurzaam benutten van bewegend leren binnen CBS Coolsma.