Komen tot een doorgaande lijn pedagogisch leerkracht handelen: Een eerste verkenning met behulp van Lesson Study

Het doel van dit praktijkonderzoek is om binnen het team van de Johannesschool in Utrecht Overvecht meer eenduidigheid te creëren ten aanzien van het pedagogisch handelen van leerkrachten en het team, specifiek gericht op impulsieve gedragingen van leerlingen. Onderzocht wordt hoe de methodiek Lesson Study kan bijdragen aan eenduidigheid en het optimaliseren van het pedagogisch klassenklimaat. Er werd ingezet op drie interventieniveaus: schoolbrede helpende interventies, klassikaal helpende interventies en individueel helpende interventies.

Doel

Het doel van dit praktijkonderzoek is om binnen het team van de Johannesschool meer eenduidigheid te creëren ten aanzien van het pedagogisch leerkracht handelen gericht op impulsieve gedragshandelingen om zo positief gedrag tussen leerlingen onderling te stimuleren. De wens van de Johannesschool is om dit te doen door inzet van de methodiek Lesson Study. 

Onderzoeksvraag

Op welke wijze kan de methodiek Lesson Study bijdragen aan een doorgaande lijn in de Johannesschool op het gebied van eenduidig pedagogisch leerkrachthandelen/leerkrachtgedrag/teamgedrag (inclusief IB-er, conciërge) voor het optimaliseren van een pedagogisch klassenklimaat? 
  
1.    Op welke wijze spreken de leerkrachten van de Johannesschool over impulsieve gedragshandelingen die plaatsvinden tijdens de les?  
2.    Wat is de impact van een interventie op basis van Lesson Study gericht op afstemming tussen leerkrachten ten aanzien van de impulsieve gedragshandelingen tijdens de les in groep 1-2 op (a) het reduceren van orde-verstorend gedrag bij de leerlingen en (b) het creëren van een doorgaande lijn pedagogische interactie? 
3.    Wat is de impact van een interventie op basis van Lesson Study gericht op afstemming tussen leerkrachten ten aanzien van de impulsieve gedragshandelingen tijdens de les in groep 6-7-8 op (a) het reduceren van orde-verstorend gedrag bij de leerlingen en (b) het creëren van een doorgaande lijn pedagogische interactie?
 

Methode

Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden werd allereerst een pilot Lesson Study uitgevoerd. Vervolgens werden focusgroep interviews gehouden met het team richting de vraag: Op welke wijze acteren de leerkrachten van de Johannesschool op impulsieve gedragshandelingen die plaatsvinden tijdens de les? Inzichten uit de focusgroep interviews werden vervolgens meegenomen in twee Lesson Study cycli. Een cyclus in de kleutergroepen en een cyclus in de bovenbouw, groep 8. Binnen deze cycli Lesson Study werden interventies ingezet op drie niveaus: schoolbreed helpende interventies (bijvoorbeeld: Het belang van schoolbrede afspraken, zoals het Gynzy puntensysteem: hoe zet je dit systeem effectief in), klassikaal helpende interventies (bijvoorbeeld: Coöperatief leren tussen kinderen stimuleren), individueel helpende interventies (bijvoorbeeld: Gewoontepatronen in interactie tussen leerkracht en leerling gericht op bewustwording).

Resultaten

Over het traject op de Johannesschool is ook een video gemaakt, zie onder. De leerkrachten van de Johannesschool zien impulsieve gedragshandelingen en orde-verstorend gedrag als het gedrag waarbij de aandacht van de leerkracht zodanig uitgaat naar één of meerdere leerlingen dat er minder aandacht is voor de overige leerlingen en/of waarbij de overige leerlingen niet meer tot leren komen. De leerkrachten zijn het erover eens dat een positief pedagogisch klimaat ten grondslag ligt aan een veilige leeromgeving voor de leerlingen in een groep.