Starten doe je Samen
Samen Opleiden van leerkrachten is bijna een vanzelfsprekendheid. In een intensieve samenwerking tussen scholen en opleidingsinstituten realiseren we met elkaar een samenhangende rijke leeromgeving waarin veel aandacht is voor afstemming en begeleiding. Zo nemen we samen de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en de kwantiteit van onze toekomstige collega’s. Iedereen zal onderstrepen hoe belangrijk dat is in tijden van toenemende lerarentekorten.
Ik zie partnerschappen als dé omgeving om samen te leren, als een leerruimte waar leerkrachten in elke fase van hun ontwikkeling kunnen professionaliseren. Dat startende leerkrachten ook deel uit maken van die leerruimte binnen een partnerschap is voor mij een vanzelfsprekendheid. De gedeelde visie op het beroep in het perspectief van een leven lang leren en de daarbij horende leeromgeving en structuren bieden ook een stevige basis voor het begeleiden én behouden van starters. Binnen partnerschappen geven besturen en scholen daar op eigen wijze vorm aan, maar door kennis, ervaring en producten te delen of samen te ontwikkelen versterken ze elkaar. Het is daarom goed dat we als POO ook steeds meer de verantwoordelijkheid nemen om hier gezamenlijk in op te trekken. Starten doe je samen.
Maar er is meer. We zouden die leerruimte niet alleen op partnerschapsniveau, maar ook op schoolniveau veel bewuster van die leerruimte moeten profiteren. Een bevestiging voor mijn idee dat samen leren en opleiden een teamaangelegenheid is vond ik onlangs in twee artikelen uit het Themanummer ‘Betekenisvolle strategieën in de aanpak van het lerarentekort’ van het Tijdschrift voor Lerarenopleiders. Veelal vindt de ondersteuning van starters plaats door individuele begeleiding (buddy, maatje, starterscoach) of meer formele ‘scholingstrajecten’. Deze begeleiding is vanzelfsprekend heel waardevol, maar de vraag is of die toereikend is bij de uitdagingen die starters ervaren bij het professionele, het persoonlijke en het sociale aspect van lesgeven.
Informatie, kennis, ervaring en expertise en ondersteuningsmogelijkheden, het zogenaamde sociale kapitaal van een school, is niet belegd bij één formele begeleider maar bij alle teamleden. Samen vormen zij de professionele gemeenschap, met regels en procedures en onderlinge relaties waar de startende leerkracht deel van gaat uitmaken en haar/zijn weg in zal moeten vinden. Een gedeelde verantwoordelijkheid voor en actieve betrokkenheid van het team bij de ondersteuning van beginnende leraren lijkt een belangrijke voorwaarde voor verdere professionalisering op de drie uitdagingen. Trouwens, hoe zou het zijn om ook onze instituutsopleiders als deel van dit team te zien, welke (nieuwe) mogelijkheden ontstaan er dan?
Het leren van nieuwe collega’s gaat beter als een school geen individualistische maar een lerende cultuur heeft. Een cultuur waar bereidheid is met en van elkaar te leren, collectief eigenaarschap gevoeld wordt voor het leren van de ander en waar ruimte is voor het professionele gesprek. Starten doe je samen is dus ook hier het devies.
