UNESCO-onderwijs verrijken vanuit Sociaal Ondernemerschap

In het Hilversumse bestuur Proceon is onderzocht hoe Unesco-onderwijs verrijkt kan worden vanuit Sociaal Ondernemerschap in relatie tot het ontplooien van initiatieven vanuit verbinding met een aan duurzaamheid gerelateerd thema. Dit heeft onder andere geleid tot een dag in het teken van UNESCO, een kwaliteitskaart, een overzicht van aanknopingspunten om UNESCO-doelen te koppelen aan het curriculum en een inspiratieboek met mogelijkheden voor UNESCO-onderwijs in de regio.

Doel

Alle scholen van Proceon zijn aangesloten bij het UNESCO-scholennetwerk, dit komt terug in het beleid van de stichting en de bijbehorende scholen. Op stichtingniveau is een werkgroep geformeerd om dit UNESCO-beleid uit te zetten en te concretiseren. De werkgroep heeft doelen opgesteld en zoekt naar manieren om deze doelen om te zetten in concrete activiteiten. Proceon heeft (vanuit de invalpoule) een leerkracht die op vraag van scholen UNESCO-themadagen verzorgt. Daarnaast denkt Proceon na over het opzetten van leerlingenraden op de scholen, het streven is ook om een jaarlijkse  UNESCO-dag op te richten voor alle scholen van Proceon. Proceon ziet een duidelijke relatie met Sociaal Ondernemerschap, met aspecten als het starten vanuit intrinsieke motivatie (vanuit persoonlijke verbinding met het thema) en het ontplooien van activiteiten om actief bij te dragen aan een betere wereld.

Onderzoeksvraag

Proceon wil graag het huidige onderwijsaanbod en het nieuwe onderwijsaanbod in relatie tot de UNESCO-doelen (door)ontwikkelen en verrijken vanuit sociaal ondernemerschap, met name als het gaat om het verbinden met het thema. De onderzoeksvraag is dan ook: Hoe verrijk je onderwijs(activiteiten) in relatie tot de UNESCO-doelen vanuit sociaal ondernemerschap zodat leerlingen zich verbinden met het thema en komen tot het ontplooien van activiteiten? 

Methode

In het eerste jaar van de POO onderzoeksgroep is er middels 'appreciative inquiry' nagedacht wat de ideale situatie voor Proceon zou zijn in relatie tot UNESCO-onderwijs dat verrijkt is vanuit sociaal ondernemerschap. Hiertoe is de beginsituatie van Proceon in kaart gebracht door de voorzitter van de UNESCO-werkgroep te interviewen, UNESCO-lessen te observeren en de websites van de scholen van Proceon te analyseren. Vanuit de ontstane inzichten is een bestuursbrede UNESCO-dag opgezet en uitgevoerd. Deze UNESCO-dag is geëvalueerd om tot aanbevelingen te komen.

In het tweede jaar van de POO onderzoeksgroep is in samenspraak met de Proceon UNESCO-werkgroep, vanuit literatuurstudie een kwaliteitskaart voor UNESCO-onderwijs ontwikkeld. Daarna zijn er kerndoelen aan de thema’s van UNESCO gekoppeld als basis voor het analyseren van het curriculum van Proceon scholen om tot aanknopingspunten voor UNESCO-onderwijs te komen. Tot slot is er een omgevingsanalyse gemaakt om te komen tot aanknopingspunten in de regio die ingezet kunnen worden om het UNESCO-onderwijs ook buiten school vorm te geven.

Resultaten

De resultaten van het onderzoek zijn verwerkt in concrete producten die gedeeld zijn met de scholen van Proceon:

• Bestuursbrede UNESCO-dag
• Kwaliteitskaart voor UNESCO-onderwijs
• Inspiratieboek aanknopingspunten voor UNESCO-onderwijs in het curriculum
• Overzicht aanknopingspunten voor UNESCO-onderwijs in de regio

Tips en advies

Sociaal ondernemerschap biedt kansen om het UNESCO-onderwijs te verrijken met het oog op het ontplooien van initiatieven vanuit verbinding met, en aan een duurzaamheid gerelateerd thema. Echter, sociaal ondernemerschap vraagt van leraren een basishouding waarin zij volgend zijn naar de inbreng van leerlingen. Een dergelijke visie sluit met regelmaat niet aan bij de methoden die op scholen worden gebruikt, die van de leraren juist een leidende rol naar de leerlingen vragen. Toch kan gezocht worden naar mogelijkheden om leerlingen zich te laten verbinden met het thema, zodat zij vanuit intrinsieke motivatie tot ontplooiing van activiteiten kunnen komen. Het is belangrijk om kansrijke opties in het curriculum van de school te bepalen, zodat er integratie van inhouden plaats kan vinden en een vaak al overvol curriculum niet nog voller wordt.

Hoe nu verder?

Het is in vervolgonderzoek van belang om te komen tot ontwerpprincipes die beschrijven hoe UNESCO-onderwijs te verrijken vanuit sociaal ondernemerschap. Daarnaast is het van belang om te onderzoeken wat de effecten op de leerlingen en leraren zijn.