Het goede doen met digitale technologie: waardengedreven keuzes in het onderwijs
Hoe kunnen leerkrachten doordachte, waardengedreven keuzes maken in het gebruik van digitale technologie in het onderwijs? Dit onderzoek is onderdeel van het Radiant-consortium ‘Waardengedreven handelen bij complexe situaties in een context van diversiteit’.
Digitale technologie dwingt ons niet alleen tot praktische, maar juist tot existentiële vragen over goed onderwijs.
Doel
Ons gezamenlijke doel is om stil te staan bij de waardengeladenheid van digitale technologie in het onderwijs. In plaats van technologie slechts instrumenteel te benaderen, willen we fundamentele vragen stellen: Wat betekent het om goed onderwijs te geven in een tijd van digitalisering? We onderzoeken de impact van technologie op concrete onderwijspraktijken en willen leerkrachten versterken in hun vermogen tot kritische, waardengedreven keuzes. Daarnaast willen we de samenwerking tussen basisscholen, lerarenopleidingen en onderzoeksinstellingen versterken, zodat kruisbestuiving en wederzijdse verrijking mogelijk wordt.
Onderzoeksvraag
Hoe kunnen we leerkrachten ondersteunen om op een waardengedreven manier om te gaan met digitale technologie in hun onderwijspraktijk? Wat is de impact van technologie op hun dagelijks handelen, en hoe kunnen we deze bewustwording vergroten?
Methode
Het onderzoek bestaat uit meerdere deelprojecten. Elk deelproject wordt uitgevoerd in samenwerking met betrokken leraren, onderzoekers en lerarenopleiders, met aandacht voor hun eigen praktijkvragen. De deelprojecten zijn:
- Een casusonderzoek op basisscholen met: interviews, leerlingarena’s en leergemeenschappen.
- De ontwikkeling van een gespreksinstrument (PIO: Pedagogisch Impact Onderzoek) in samenwerking met Kennisnet, is getest in verschillende onderwijscontexten.
- Het ontwikkelen van workshops over kritische digitale geletterdheid
- Een onderzoek naar verborgen wiskunde in technologie in relatie tot rekenonderwijs.
Resultaten
De eerste onderzoeksresultaten tonen dat leerkrachten behoefte hebben aan ruimte voor reflectie op de ethische en pedagogische kant van technologiegebruik. De opgestarte leergemeenschappen stimuleren deze reflectie. De PIO-tool helpt gesprekken over waarden op gang te brengen. De workshops digitale geletterdheid worden doorontwikkeld en goed ontvangen. In de casusprojecten zien we dat scholen verschillen in hoe bewust en kritisch zij omgaan met technologie, wat waardevolle input geeft voor verdere professionalisering.
Tips en advies
- Organiseer reflectieve leergemeenschappen binnen scholen.
- Gebruik gespreksinstrumenten zoals de PIO om waarden expliciet te maken.
- Geef in lerarenopleidingen structurele aandacht aan digitale technologie als pedagogisch en ethisch vraagstuk.
- Ga uit van de praktijkvragen van leerkrachten en werk samen met onderzoekers.
Hoe nu verder?
De deelprojecten laten zien dat praktijkgericht onderzoek, in co-creatie met scholen en opleidingen, werkt. Leerkrachten voelen zich gehoord en nemen actiever deel aan kritische gesprekken over technologie. Het Radiant-netwerk wil deze benadering opschalen en de opbrengsten breder delen. Op 28 mei is daarom een open bijeenkomst voor lerarenopleiders georganiseerd, met als doel om gezamenlijk het curriculum van opleidingen te verrijken met waardengedreven perspectieven op technologie.
