Integratie van onderzoekend vermogen in de afstudeerfase

Binnen de Marnix Academie is in het kader van de kwaliteitsafspraken in het najaar van 2019 het project ‘vergroten van onderzoekend vermogen’ gestart. Dit onderzoek probeert zicht te krijgen op hoe profieltrekkers Onderzoekend Vermogen binnen de afstudeerfase hebben herontworpen en welke ervaringen zij hebben in dit proces van verandering.

Doel

Het doel van de huidige studie is om inzicht te verkrijgen in hoe profieltrekkers de profieltoetsen voor de afstudeerfase nu hebben ontworpen en de ervaringen van die profieltrekkers in dit proces van verandering. Door in kaart te brengen hoe profieltrekkers het herontwerp hebben aangepakt, tot welk resultaat zij zijn gekomen en vervolgens zowel ervaringen als ondersteuningsbehoeften uit te vragen, kan duidelijk worden welke uitwissel – en professionaliseringsmogelijkheden nodig zijn en aan kunnen sluiten bij de behoefte van de lerarenopleiders in het verder ontwikkelen van de afstudeerfase. Daarnaast kan er met en voor elkaar, in dialoog, waar nodig verbeterd en doorontwikkeld worden om tot profieltoetsen te komen waarin sprake is van een optimale integratie van onderzoekend vermogen, waardoor studenten in de afstudeerfase kunnen aantonen dat zij onderzoekend vermogen in kunnen zetten in de context van een complexe beroepstaak.  

Onderzoeksvraag

De hoofdvraag van dit onderzoek is als volgt: “Hoe hebben de verschillende profieltrekkers de profieltoetsen in de afstudeerfase vormgegeven, op welke wijze hebben zij onderzoekend vermogen geïntegreerd in de profieltoetsen en wat zijn de ervaringen binnen dit proces?”  
Om deze hoofdvraag te beantwoorden, zijn de volgende deelvragen geformuleerd:  

Hoe zien de nieuwe profieltoetsen er bij de verschillende eindprofielen uit? 
- Welke onderdelen van onderzoekend vermogen zien we terug in de verschillende ontwerpen van de profieltoetsen?  
- Wat zijn de heersende opvattingen over onderzoekend vermogen en de rol van onderzoekend vermogen in het lerarenberoep? 
- Hoe hebben de profieltrekkers het herontwerpen van de profieltoetsen ervaren?  
- Welke ondersteuningsbehoeften hebben de profieltrekkers bij het herontwerpen van de profieltoetsen? 
- Welke uitdagingen verwachten de profieltrekkers voor studenten in de afstudeerfase met de huidige profieltoetsen?  

Methode

In totaal zijn er 12 docenten van de Marnix Academie als profieltrekker betrokken bij het afstuderen van de voltijd Marnix student. Dit zijn de 12 docenten die de profieltoetsen hebben herschreven en betrokken zijn in de pilot rondom de nieuwe afstudeerfase. Deze 12 docenten vormen de doelgroep voor project B en zullen gevraagd worden deel te nemen binnen dit onderzoek.  

Actie-onderzoek zal helpen om de eerste aanzet van het herontwerpen van de afstudeerfase in kaart te brengen en dit door te ontwikkelen. Om de deelvragen te kunnen beantwoorden, zal gebruik gemaakt worden van een combinatie van twee methoden van dataverzameling: bestaande documenten en een semigestructureerd interview.  

Alle vernieuwde profieltoetsen zullen geanalyseerd worden op de vormgeving en de verschillende vormen van onderzoekend vermogen die geïntegreerd zijn in de profieltoetsen. Daarnaast zal een kwalitatieve onderzoeksmethodiek in worden gezet om een dieper begrip te krijgen van de huidige en te verwachten ervaringen en uitdagingen voor profieltrekkers en studenten in de afstudeerfase met het huidige ontwerp van de profieltoetsen. De documentanalyse van de profieltoetsen zal tevens deels de input vormen voor het semigestructureerde interview. Alle 12 profieltrekkers zullen uitgenodigd worden voor een semigestructureerd interview in het tweede semester van het leerjaar 2021/2022, waarbij het werk van studenten als uitgangspunt gebruikt zal worden om in dialoog het thema onderzoekend vermogen verder te verkennen.  

Kwalitatieve dataverzameling en analyse zal iteratief plaatsvinden. In het proces van open coderen zullen delen van het transcript gecodeerd worden met een woordelijke benadering, waarna er een fase van interpretatieve analyse zal plaatsvinden om overkoepelende categorieën te creëren. Tot slot zullen de overkoepelende categorieën bekeken worden om uiteindelijk hogere orde thema’s te creëren. 

Resultaten

We verwachten dat het onderzoek de volgende dingen gaat opleveren:  

- Het nader operationaliseren van het concept onderzoekend vermogen vanuit het beroepsbeeld van de leraar basisonderwijs in de vorm van een gedragen visie; 
- Meer uitwissel – en professionaliseringsmogelijkheden bieden voor docenten ten behoeve van het herontwerpen van de afstudeerfase en het begeleiden van het ontwikkelen van onderzoekend vermogen in de afstudeerfase.