"Gelukkige docenten zijn vereist voor een optimaal pedagogisch klimaat"
“Gelukkige docenten zijn vereist voor een optimaal pedagogisch klimaat” (Veenhoven, 2022). Dat klink logisch. Noodzakelijk ook, want binnen een prettig pedagogisch klimaat kunnen kinderen zich goed ontwikkelen en leren.
Dit blog is geschreven door Dianne Beunk, bedrijfspsycholoog én een van de ontwikkelaars en docenten van de master Vitaliteit & Professionaliteit. Foto: Bureau Kikken
Werk aan de winkel
Maar zijn docenten ook gelukkig in hun werk? Er is sprake van personeelstekorten, relatief hoge uitstroom van jonge leerkrachten, een hoge werkdruk, de media staan vol met berichten hierover.
Met de meerderheid van de docenten gaat het gelukkig goed op het werk. Uit onderzoek van het CBS en TNO uit 2021 blijkt dat ruim 82% van de docenten tevreden is met het werk en ruim 87% procent is van mening het werk (psychisch) aan te kunnen.
Echter, een behoorlijk percentage van de docenten kan het werk dus niet goed aan. Uit onderzoek van Roos Schelvis (2018) komt naar voren dat een op de vijf docenten burn-out klachten ervaart. Volgens Tinka van Vuuren, bijzonder hoogleraar vitaliteitsmanagement, is het niet best gesteld met de duurzame inzetbaarheid van docenten in vergelijking tot de rest van Nederland (Van Vuuren, 2020). Er is dus werk aan de winkel om hier verbetering in te brengen.
Toch zijn er ook scholen waarbinnen leerkrachten zich gelukkig voelen. Organisatie Klassewerk (www.klassewerk.nl) doet jaarlijks onderzoek naar werkgeluk op scholen en benoemt per provincie de “klassewerkplekken”: scholen waarbinnen leerkrachten floreren, zich prettig voelen en het personeelstekort, de ervaren stress en verzuim relatief laag is.
Dat maakt nieuwsgierig: wat doen deze scholen mogelijk anders dan andere scholen?
Uit onderzoek (o.a. uitgevoerd door TNO) blijkt dat er geen eenvoudige, one size fits all - aanpak is om werkgeluk te bevorderen, daarvoor is de dagelijkse praktijk te complex. Maar er is wel een aantal zaken te benoemen, die van invloed zijn op het vergroten van werkgeluk en duurzame inzetbaarheid.
Zo pleit Tinka van Vuuren in haar boek “een leven lang vitaal in het onderwijs” (2020) voor andere vormen van organiseren op scholen: meer zelfsturing. Waarom? Omdat uit onderzoek blijkt dat mensen met meer energie, motivatie en bevlogenheid werken als zij autonomie hebben. Het geeft mensen ruimte en een gevoel van vrijheid als zij samen over dingen kunnen beslissen.
In lijn hiermee zegt ook Ben van der Hilst (2021) in zijn boek “Teamgericht organiseren in het primair onderwijs” dat het bevorderen van autonomie en zelfsturing binnen onderwijs leidt tot meer werkplezier.
Uit de onderzoeken van Klassewerk blijkt ook de rol van de schoolleider cruciaal voor de mate van werkplezier onder docenten. Autoritair, top-down leiderschap wordt niet gewaardeerd, een schoolleider die autonomie en zelfsturing faciliteert wel.
Hoe pak je dat aan?
In praktijk is er op scholen nog te weinig aandacht voor de condities waarin medewerkers in het onderwijs vitaal en duurzaam hun werk doen. Er is duidelijk behoefte aan kennis en kunde om passende interventies te doen op het vlak van cultuur, structuur, samen leren, teamontwikkeling en loopbaanperspectief. Een deskundige vitaliteit en professionaliteit in de school kan deze kennis en kunde inbrengen.
Master Vitaliteit & Professionaliteit
Om deze rol goed te kunnen vervullen, is op de Marnix Academie een Master Vitaliteit en Professionaliteit ontwikkeld, speciaal voor docenten die de rol van deze deskundige binnen hun schoolorganisatie willen vervullen.
Heb jij hier interesse in? Kijk dan op de website van de master Vitaliteit & Professionaliteit. Je kunt je meteen aanmelden of kom naar de voorlichting voor meer informatie.
